9. Το μυστικό για μια σωστή εξομολόγηση
Κάτω από τον βαθύ
ίσκιο του πλάτανου και δίπλα από το ρυάκι με το τρεχούμενο γάργαρο νερό, ψηλά
στο βουνό με το πανέμορφο εκκλησάκι των Αρχαγγέλων, κάθεται ένας γέροντας
ασκητής μαζί με το νεαρό φοιτητή της ιατρικής τον Δημήτρη και συζητά.
Ο Δημήτρης είναι ένα
πολύ σεμνό, ευαίσθητο και ευγενικό παιδί. Αγαπά
όλους τους ανθρώπους, αλλά πιο πολύ αυτούς που υποφέρουν από διάφορες
αρρώστιες. Αυτή ήταν εξάλλου και η αιτία που αποφάσισε να σπουδάσει ιατρική,
επειδή ήθελε να βρίσκεται ανάμεσα στους πονεμένους και να τους υπηρετεί με την
ιατρική του επιστήμη.
Αν και δεν έχει
πολλές σχέσεις με την εκκλησία, κατά βάθος πιστεύει στο Θεό, γι’ αυτό και θα
ήθελε να μάθει περισσότερα, για το πως η εκκλησία μπορεί να βοηθά τους
ανθρώπους να γαληνεύουν μέσα από τη δύναμη της πίστης και των αγίων Μυστηρίων
της.
Ξέρει πως στην
ιατρική, η θεραπεία του σώματος περνά μέσα από μια θεραπευτική διαδικασία, την
οποία υποδεικνύει ο ιατρός. Αν ο ασθενής την τηρήσει επακριβώς, σύντομα
επέρχεται η θεραπεία. Πιστεύει, λοιπόν, πως το ίδιο περίπου πρέπει να
συμβαίνει και με τις αρρώστιες της
ψυχής, οι οποίες επηρεάζουν κατά ένα μεγάλο ποσοστό και την υγεία του σώματος.
Η συνάντηση του
σήμερα με τον σοφό γέροντα ασκητή ήταν μια θαυμάσια ευκαιρία γι’ αυτόν να μάθει
πολλά πράγματα. Κυρίως, ποια είναι η μέθοδος που χρησιμοποιεί η Εκκλησία για να
βοηθά τους ανθρώπους, ώστε να επανέρχεται στη ψυχή τους η ειρήνη και η
γαλήνη της καρδιάς, που είναι και η βασική αιτία της ψυχικής ισορροπίας.
-Όπως στην ιατρική
τέχνη, αγαπητέ μου Δημήτρη, υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι και φάρμακα για να
βοηθήσετε τον ασθενή σας, έτσι και η Εκκλησία χρησιμοποιεί για την θεραπεία των
ψυχών ανάλογες πνευματικές μεθόδους και φάρμακα. Ένα από τα βασικά που βοηθά
στην εύκολη και γρήγορη θεραπεία της άρρωστης ψυχής είναι και το μυστήριο της
ιεράς εξομολόγησης.
-Τι ρόλο παίζει,
δηλαδή, η εξομολόγηση στην πνευματική θεραπεία;
-Είναι η αρχή αλλά
και η βάση, πάνω στην οποία στηρίζεται όλη η υπόλοιπη θεραπεία. Η εξομολόγηση
μοιάζει σαν το απαραίτητο οξυγόνο, που χρειάζεται ο άνθρωπος για να αναπνέει
κανονικά. Αν καταλαβαίνεις πόσο απαραίτητο είναι το οξυγόνο για την ζωή του
ανθρώπου, μπορείς να αντιληφτείς πόσο σημαντική είναι και η εξομολόγηση για τη
ψυχή του ανθρώπου.
-Τι είναι
εξομολόγηση;
-Εξομολόγηση είναι,
όπως το λέει και η ίδια η λέξη, να εξωτερικεύεις αυτά που κρύβεις μέσα στο νου
και την καρδιά σου. Κατ’ ουσία, όλα τα λόγια και οι πράξεις των ανθρώπων είναι
μια μορφή εξομολόγησης, γιατί με αυτά
αποκαλύπτουν στους άλλους τι έχουν μέσα στη ψυχή τους. Αν έχεις στην καρδιά σου
αγάπη, αυτήν θα δίνεις σε όλους, αν πάλι έχεις κακία με αυτήν θα κάνεις τους
άλλους να υποφέρουν.
-Ο τρόπος δηλαδή που
ζούμε, δείχνει την πραγματική εικόνα της ψυχής μας, έτσι δεν είναι πάτερ;
-Ακριβώς έτσι είναι,
παιδί μου, δείχνει τα καλά αλλά και τις αδυναμίες μας. Αποκαλύπτει τις αρετές,
με τις οποίες είναι στολισμένη η ψυχή μας, αλλά και τις επικίνδυνες ιώσεις από
τις οποίες υποφέρει εξ αιτίας των διαφόρων παθών και αμαρτιών της.
-Το γεγονός, σεβαστέ
μου πάτερ, πως με τον τρόπο που ζούμε αποκαλύπτεται η εσωτερική κατάσταση της
ψυχής μας, δεν μας βοηθά να διαπιστώνουμε πιο εύκολα τις διάφορες πνευματικές
ασθένειες από τις οποίες υποφέρουμε;
-Όχι πάντοτε,
Δημήτρη. Για να μπορεί να καταλάβει κάποιος τα λάθη και τις αμαρτίες που κάνει,
πρέπει να έχει αντίληψη. Αντίληψη είναι η ικανότητα του ανθρώπου να
βλέπει πίσω από κάθε γεγονός την πραγματική αλήθεια που το δημιουργεί. Στην
εκκλησία μας, αυτό το λέμε «φώτιση», και είναι ένα από τα κορυφαία
χαρίσματα του αγίου Πνεύματος, που το έχουν μόνο οι απλοί και
ταπεινοί άνθρωποι.
-Γιατί δεν το έχουν
όλοι οι άνθρωποι αλλά μόνο οι ταπεινοί;
-Γιατί απλούστατα ένας
εγωιστής άνθρωπος δεν θέλει εύκολα να παραδεχτεί πως κάνει λάθος. Ο
εγωιστής ενοχλείται πολύ, όταν κάποιος του υποδείξει την αλήθεια και αντιδρά με
πολύ άσχημο τρόπο. Με πείσμα υπερασπίζεται πάντα τις προσωπικές του
ενέργειες και δεν διστάζει να επιτεθεί συκοφαντικά σε όποιον δεν τον
αποδέχεται. Έτσι, όπως και συ αντιλαμβάνεσαι, δεν είναι σε θέση να ακούσει
εύκολα μια συμβουλή και πολύ περισσότερο να την εφαρμόσει. Ο εγωισμός ενεργεί
τόσο καταστροφικά στη ψυχή του εγωιστή ανθρώπου, που του στερεί άλλο ένα μεγάλο
χάρισμα του αγίου Πνεύματος, που είναι η συναίσθηση. Αφού αντιληφτείς,
δηλαδή, τα λάθη σου, να μπορείς τώρα να συναισθανθείς και το μέγεθος αλλά και
τις συνέπειες των λαθών σου. Να καταλάβεις πόσο κακό κάνουν στη ψυχή σου,
αλλά και στις ζωές των υπόλοιπων ανθρώπων με τους οποίους συναναστρέφεσαι.
-Όσοι έρχονται να
εξομολογηθούν είναι ταπεινοί άνθρωποι και έχουν αντίληψη και συναίσθηση των
λαθών και των αμαρτιών που έκαναν;
-Όχι, παιδί μου.
Δυστυχώς είναι πολλοί λίγοι εκείνοι οι άνθρωποι που έρχονται με αντίληψη των
λαθών τους, αλλά και την βαθιά συναίσθηση των τραγικών αποτελεσμάτων των αμαρτιών τους. Οι περισσότεροι
διακατέχονται από μια επιφανειακή διάθεση να εξομολογηθούν και όχι από μια
ουσιαστική αγωνία να σωθούν από τα καταστροφικά δεσμά των παθών, που τους
επέφερε η αμαρτία. Γι’ αυτό, δυστυχώς, έρχονται δίχως να το καταλαβαίνουν με
δικαιολογίες για τον εαυτόν τους και κριτική διάθεση για τους άλλους. Αυτό
έχει σαν αποτέλεσμα, να μην αφήνουν τη χάρη του Θεού να καθαρίσει την ψυχή τους
από τους ρύπους των αμαρτιών τους και να τους χαρίσει τα πολύτιμα δώρα της
μετανοίας, που είναι η ειρήνη στη ψυχή και η γαλήνη
στην καρδιά.
-Γιατί τότε έρχονται
αυτοί οι άνθρωποι να εξομολογηθούν;
-Είναι πολλές οι
αιτίες που τους οδηγούν στην εξομολόγηση. Κάποιοι νομίζουν, πως θα ξεκουραστούν
ψυχικά αν πουν όχι τα δικά τους λάθη, αλλά αυτά που έκαναν οι άλλοι σ’ αυτούς,
επειδή τους θεωρούν υπεύθυνους της ψυχικής τους κούρασης. Έτσι, αντί να
ωφεληθούν από την εξομολόγηση, μολύνουν ακόμα περισσότερο τη ψυχή τους από το
δηλητήριο της κατάκρισης που κάνουν. Αγνοούν πως, με την κατάκριση και
τη συκοφαντία τους οπλίζουν ακόμα περισσότερο το χέρι του σατανά, για να τους
πολεμήσει και να τους δέσει πιο εύκολα στα σατανικά δεσμά του. Άλλοι πάλι,
παρασυρμένοι από την μεγάλη ιδέα που έχουν για τον εαυτόν τους, ότι ζουν δηλαδή
καλά και θεάρεστα, έρχονται να παινέψουν τον εαυτόν τους και να πουν ασήμαντα
λάθη που κάνουν, αφού βέβαια η μεγάλη τύφλωση της ψυχής τους, δεν τους αφήνει
να δουν τα σοβαρά λάθη της ζήλειας, του φθόνου, της υπεροψίας, της κατάκρισης,
της ιδιοτέλειας, της αναισθησίας, της ασπλαχνίας αλλά και τόσων άλλων που
πλημμυρίζουν τη ψυχή τους.
-Μου θυμίζουν οι
άνθρωποι αυτοί, σεβαστέ μου πάτερ, την εξομολόγηση που έκανε ο Φαρισαίος στην
παραβολή του Χριστού, που μόνο καλά έλεγε για τον εαυτό του και όλο κακά για
τον ταλαίπωρο Τελώνη.
-Είναι οδυνηρό,
παιδί μου, να έρχεσαι στο μεγάλο μυστήριο της θείας ευσπλαχνίας, που είναι η εξομολόγηση
και αντί να ωφεληθείς να βλαφτείς.
-Πως πρέπει, άγιε
πάτερ, να εξομολογούμαστε;
-Με απλότητα,
ταπείνωση και διάθεση απαλλαγής από το δηλητήριο των αμαρτιών σου. Η
απλότητα θα σε βοηθήσει να πεις, όπως το μικρό αθώο παιδί, όλα τα λάθη σου χωρίς
ντροπή. Η ταπείνωση θα σε βοηθήσει να αχρηστεύσεις το πιο δυνατό όπλο του
σατανά, με το οποίο σε κρατά αδύναμο και δέσμιο της σατανικής του εξουσίας, που
είναι ο εγωισμός και η δικαιολογία. Τέλος, η αποφασιστική σου διάθεση να
απαλλαγείς από κάθε κακό και σατανικό δεσμό που κατέστρεφε την ψυχή σου, θα σε
βοηθήσει να πετάξεις με τη βοήθεια του Θεού σαν αετός στις ψηλές βουνοκορφές
της αγιότητας, που είναι η θεϊκή Του στοργική αγκαλιά. Είναι ανάγκη, καλό μου
παιδί, ο άνθρωπος που μετανιώνει για τα λάθη του και θέλει με πολύ λαχτάρα να
μείνει μέσα στην αγάπη του Θεού, να εξομολογείται τακτικά τα λάθη του. Έτσι θα
καθαρίζει συνέχεια ό,τι μολύνει την ψυχή του και θα μπορεί εύκολα να βαδίζει
τον υπέροχο δρόμο του θεϊκού έρωτα, με τον οποίο κάθε ταπεινή ψυχή
γίνεται ένα με τον ουράνιο Θεό Πατέρα της και ζει την αληθινή χαρά και
ευτυχία του παραδείσου.
-Πόσο θα ήθελα,
σεβαστέ μου πατέρα, να το ζήσω και εγώ αυτό! Θα ήμουν ευγνώμων σε σας, αν με
βοηθούσατε να κάνω σωστά την πρώτη μου εξομολόγηση και να ξεκινήσω από τώρα το
υπέροχο ταξίδι της ουράνιας μελωδίας!
-Με πολύ χαρά, γιε
μου, θα το κάνω. Την επόμενη φορά που θα έρθεις, θα ήθελα να μου πεις τα πάθη
και τα λάθη εκείνα που εσύ έχεις διαπιστώσει και εγώ στη συνέχεια θα σε βοηθήσω
να μπεις στο βάθος και την ουσία της πραγματικής εξομολόγησης. Τώρα σε ευλογώ,
για να ξεκινήσεις μια καινούρια ζωή, όπως θα ήθελε για σένα ο πολυαγαπημένος
μας Θεός Πατέρας. 
